İLK ÇAĞ ANADOLU UYGARLIKLARI

Hititler ( Çorum )

Hititler ( Etiler ) M.Ö . 2000 yılında Anadoluya gelerek Kızılırmak nehrinin kıvrımına yerleştiler . Anadolu’da ilk defa bir devlet kurdular . Suriye yüzünden Hititlerle Mısırlıların arası açıldı . Hititlerle Mısırlılar kuzey Suriye‘de Kadeş denen yerde savaştılar ( M.Ö. 1296 ) . Savaştan sonra tarihte ilk yazılı anlaşma olan Kadeş anlaşması imzalandı . Boğazlar üzerinden gelen Frigler M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devletine son verdiler.

Başlıca maddelerle HİTİT

· Anadolu da birliği ilk kez sağladılar

· Pankuş meclisi kurdular

· Veraset yasasını oluşturdular

· Medeni yasanın ilk örneğini oluşturdular

· Anal denilen yıllıklar tutularak sistematik tarih yazıcılığına başlattılar

· Kraliçeler yönetimde etkili rol oynadı.

· Asur çivi yazısını kullandılar.

· Başkentleri HATTUŞAŞ tır.

· İvris kabartmaları yaptılar.

· Çorum yazılı kaya, Konya ivris kabartmaları, Kaya Abide Sanatlarına örnektir.

· Frikyalılar tarafından ortadan kaldırılmışlardır.

Frigyalılar ( Anakara )

M.Ö. 1200 yılında boğazlar üzerinden Anadolu’ya gelen Frigler , Hitit devletini yıktılar . Kızılırmak’ın Batısından Sakarya ırmağına kadar uzanan bölgeye yerleşerek Gordion ( Gordiyon ) şehrini kendilerine başkent yaptılar . Devlet Kafkaslar üzerinden gelen Kimmerler tarafından yıkıldı . Daha sonra Lid'lerin egemenliği altına girdiler .

Maddelerle Frikyalılar

· Tarım ve Hayvancılık önemliydi

· Ekonomik faliyetlerini,Hukuklarını, inançlarını, sanatlarını etkilemiştir.

· Tapates denilen halı ve kilim dokumacılığı yapıldı.

· Kitara denilen müzik aleti yapıldı.

· Hititlerdeki gibi kaya kabartmaları vardı. ( Eskişehir Yazılı Kabartmaları )

· Başkent GORDİON dur.

· Fenike harf yazısını kullandılar.

· Persler tarafından tarafın dan ortadan kaldırıldı.

Lidyalılar

Batı Anadolu‘da Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgede Frig'lerden sonra bir devlet kurdular . Başkentleri Salihli yakınlarındaki Sard şehriydi . En parlak dönemleri kral Giges zamanı idi . Devletin sınırlarını kızılırmak'a kadar genişlettiler . Lidyalılar , İran’dan gelen Persler tarafından ortadan kaldırıldı . Lid'ler Anadolu’da ticareti çok geliştirdiler . Efes’ten başlayan ve Sard’tan geçerek İran’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptılar . Tarihte ilk defa metal parayı Lidya'lılar kullandılar.

Maddelerle lidyalılar

· Ticaret ( Kara ticareti vardı )

· İlk para Sikke adı verilen ilk madeni parayı bulan Lidyalılardır. ( M:Ö 700 )

· Kral Yolu denilen Doğu-Batı Ticaret yolunu yapmışlardır.

· Paralı Askerleri vardı.

· Başkenti SARD tır.

· Fenike Harf Yazısını kullanmıştır.

· Pesler tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Urartular ( Van )

M.Ö. 900 yıllarında Doğu Anadolu’da Van çevresinde bir devlet kurdular . Başkentleri Tuşpa ( Van ) şehriydi . Anadolu’yu uzun süre Asur'lulara karşı korudular . Bu devleti İran’dan gelen Med'ler ortadan kaldırdılar .

Maddelerle Urartular

· Sulama kanalları yaptılar

· Maden işçiliğinde ilerlediler.

· Savaşcılığa önem vermişlerdir.

· Başkent TUŞPA idi.

· Asur civi yazısını kullandılar.

· Savaş Tanrısı HALdı-BOZTANRI

· Metler tarafından ( İran ) ortadan kaldırıldı.

· İyonyalılar

Batı Anadolu ‘da kuzeyde Foça ile Güneyde Büyük Menderes ırmağı arasındaki bölgeye yerleşen İyonyalılar şehir devletleri kurdular . En önemli şehirleri Foça , İzmir , Efes ve milet’tir .

Anadolu’da yukarıda verilen egemenlik dönemlerinden sonra sıra ile Persler’in , Büyük İskender’in Roma İmparatorluğu’nun , Bizans’ın ve Türkler’in eline geçti.

Maddelerle İyonlular

· Batı Anadoluda 12 Şehir Devleti şeklinde yaşadılar.

· Başkent olgusu yoktu

· Anadolu da özgür düşüncenin temelini atmışlardı

· Deniz ticaretinde gelişmişlerdi

· Ticaret kolonileri kurmuşlardı

· İyon nizamı adı verilen özgün mimeri tarzı oluşturdular.

· Birçok bilim adamı yetiştirdiler.

· Tıp: HİPOKRAT

· Matematik.: THALES. PİSAGOR

· Corafya: KSENEFON

· Felsefe: HERAKLİT, DİYOJEN

· Edebiyat: HOMEROS

· Tarih: HEREDOTES

· PERS istilası ile yıkıldılar.