ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ

Kuruluş Devri

Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah tarafından Anadolu hükümdarlığına tayin edilen Kutalmışoğlu Süleyman Sah tarafindan 1077 tarihinde kuruldu. Büyük Selçuklulara bağlı olan bu devletin başkenti İznik idi.

Süleyman Sah, halife tarafindan onaylanarak "Sultan" ünvanı ile şereflendirildi.

Süleyman Şah Dönemi

1077 tarihinde Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurdu. İlk önce Konya, Afyon, Kütahya’yı alarak İznik’e kadar ilerledi.

Tarihte ilk kez Boğaz’ın Anadolu yakası Türkler tarafından kontrol altına alındı.1086 yılında yapılan Habur Savaşı’nda Suriye Selçuklu hükümdarı Tutuşa yenildi ve öldü.

UYARI: Boğazın Anadolu yakası ilk defa kontrol altina alınmış ve Boğaz’dan geçen gemilerden gümrük alinmistir.

I. Kılıç Arslan Dönemi

Melikşah'ın ölümü üzerine Berkyaruk, Süleyman Şah’ın oğlu Kılıç Arslan'ı 1092'de Anadolu hükümdarlığına tayin etti.1096 yılında başlayan I. Haçlı Seferi'nde, İznik ve Batı Anadolu Bizanslılara verildi.

UYARI: Bu durum Bizans’ın işine gelmiş, Türklere karşı savunmayı bırakıp taarruza geçmiştir.

I. Kılıç Arslan, 1107 tarihinde Büyük Selçuklularla yaptığı savaşta Habur Irmağı’nda boğularak öldü.

UYARI: İznik 'in kaybedilmesi üzerine devletin merkezi Konya'ya taşınmıştır. Bu durum Türkler'in Batı’ya ilerleyişini bir süre engellemiştir.

I. Mesud Dönemi

1116 tarihinde Anadolu Selçuklu Devleti'nin başına geçti. Bir süre Danişmentlilere bağlı olarak hareket etmek zorunda kaldı.1147 tarihinde II. Haçlı seferi başladı. Haçlılar bozguna uğratıldı. Sultan I. Mesut 1155 tarihinde vefat etti.

UYARI: Anadolu’daki ilk bayındırlık ve kurumlaşma hareketleri bu dönemde başlamıştır.

II. Kılıç Arslan Dönemi

I. Mesut'un 1155 tarihinde ölümü üzerine oğlu II. Kılıç Arslan basa geçti. 1176 tarihinde Miryakefalon'da Bizanslılar bozguna uğratıldı.

UYARI: Bir daha Anadolu için "Türkler'in işgali altındaki ülke" deyimi kullanılmadı.

Miryakefalon'dan sonra Türkler'in Anadolu'ya yerleşmesi kesinleşti.

1178 tarihinde Danişmenliler Beyliği’ne son verildi. II. Kılıç Arslan, 1192 yilinda öldü. Selçuklu tahtına Giyaseddin Keyhüsrev geçti.

Rükneddin Süleyman Şah Dönemi

Rükneddin Süleyman, 1192 tarihinde tahta geçen Giyaseddin Keyhüsrev'i tanımayarak, 1196 tarihinde basa geçti.

Bizans’ı vergiye bağladı, Çukurova Ermenilerini Torosların güneyine çekilmeye zorladı. Saltuklu Beyliği’ne son verdi. Süleyman Sah, 1204 tarihinde öldü.

UYARI: Bu tarihten itibaren Anadolu Selçukluları Gürcülerle komsu oldu.

I. Giyaseddin Keyhüsrev Dönemi

Süleyman Şah’ın 1204 yılında ölümü üzerine tahta Giyaseddin Keyhüsrev yeniden geçti. Karadeniz seferi sonunda Trabzon Rum Devleti'ni yendi. Akdeniz seferi sonunda Antalya’yı aldı.

UYARI: Anadolu Selçukluları ilk kez Akdeniz'e indi. Antalya ithalat ve ihracat yapılan yer haline geldi. Ticareti geliştirmek amacıyla Venedik'le ilk defa ticaret anlaşması yaptı. İlk defa bir ticaret anlaşması Venediklilerle bu dönemde yapıldı. Giyaseddin Keyhüsrev 1211 tarihinde öldü.

I. Izzeddin Keykavus Dönemi

Giyaseddin Keyhüsrev'in 1211 yilinda ölmesi üzerine tahta geçti. Trabzon Rum İmparatorluğu’nu yenerek Sinop'u fethetti. Böylece Anadolu Selçukluları ilk defa Karadeniz'e ulaştı. Kıbrıs Krallığı ve Venedik Cumhuriyeti ile ticaret antlaşmaları imzaladı. I. Izzettin Keykavus 1220 yilinda öldü.

Alâeddin Keykubat Dönemi

Izzettin Keykavus'un 1220 yılında ölümü üzerine tahta geçti. Kırım’a bir donanma göndererek Kırım’ın Sudak Limanı’nı fethetti.

UYARI: Anadolu Selçuklu Devleti böylece ilk deniz aşırı sefer yapmış oldu. Karadeniz ticareti tam güvenliğe kavuştu.

1228'de Mengücek Beyliğine son verdi. 1230 tarihinde Yassı Çimen Savası’nda Harzemşahları yendi.

UYARI: Bu savaşın tek olumsuz yönü Anadolu'yu Moğol istilasına açık hale getirmesidir. Bunun nedeni Harezmşahların Anadolu Selçukluları ile Moğollar arasında tampon bölge olmasıdır. Bu tampon bölge ortadan kalkınca Anadolu Moğollarla komşu oldu. I. Alâeddin Keykubat 1237 yılında bir ziyafet esnasında zehirlenerek öldü.

Yıkılış Dönemi

Alâeddin Keykubat'ın ölümü üzerine oğlu II. Giyaseddin Keyhüsrev tahta geçti. Asya'da başlayan Moğol istilası birçok Türkmen boyunun Anadolu'ya göç etmesine neden oldu. Baba İshak, 1240 tarihinde devlete karsı ayaklandı. 1242 yılında Moğollar, Anadolu'ya girdi. 1243 yilinda Kösedağ Savaşı’nda Selçuklular yenildi. II. Giyaseddin'in ölümü üzerine Rükneddin Kılıç Aslan tahta geçti. Memlük hükümdarı Aybars Anadolu'yu Moğol baskısından kurtarmak için Anadolu'ya gelerek Moğolları yenilgiye uğrattı.