( ENDÜSTRİ) SANAYİ

Hammaddenin mamul ve yarı mamul durumuna getirilmesi faaliyetlerine üretim, üretim tekniğine de endüstri denir. Sanayileşmede şu faktörler önemlidir:

1. Hammadde: Hammaddeler tarımsal, hayvansal ya da madensel olarak gruplandırılır.

2. Enerji: Petrol, elektrik, kömür, nükleer ve jeotermal kaynaklardır.

3. Sermaye: Ülkemiz sanayisi için çok önemlidir.

4. İş gücü:

5. Ulaşım ve Pazar:

NOT: Sanayi ya da endüstri Want’ın buharlı kazanı bulmasıyla başlamıştır. Buharlı kazanın 1775’te dokuma endüstrisinde kullanılması, 1804’te buharlı lokomotiflerin icadı, 1807’de gemilerin yardımı ile günümüz sanayinin temeli atılmıştır.

Türkiye’de Endüstri

Türkiye 1983 yılına gelinceye kadar dış ticarette tarım ürünleri satan ve sanayi ürünleri alan bir ülkeydi. Oysa günümüzde dış ticaret gelirimizin %75’i sanayi mallarının ihracatından sağlanmaktadır. Sanayi kolları içinde sırasıyla dokuma, gıda ve diğerleri gelir.

Türkiye’de Endüstri Kolları

1. Dokuma ve giyim endüstrisi:

a) Pamuk ipliği ve dokuma: Nazilli, Manisa, Denizli, Mersin, Tarsus, Adana, Antalya, Hatay ve Kahramanmaraş.

b) Yün ipliği ve yün kumaş: Hereke.

c) Suni ipek ve kumaş: İstanbul ve Bursa

d) Tabi ipek ve kumaş: İstanbul, Gemlik ve Bursa.

e) Hazır giyim: İstanbul.

f) Halı, kilim, battaniye: Isparta, Lâdik, Kayseri, Sivas ve Uşak.

2. Besin endüstrisi:

a) Şeker: Şeker fabrikaları iç kesimlerde kurulmuştur.

b) Çay: Trabzon-Rize arasında elliye yakın çay fabrikası vardır.

c) Süt: İki bin beş yüz civarında süt fabrikası vardır. Ör: İzmir, Edirne, Erzurum, Erzincan, Kars.

d) Un: Trakya ve iç bölgelerde bulunmaktadır.

e) Konserve: Marmara, Ege ve Akdeniz’de bulunmaktadır.

f) Zeytinyağı: Ege ve Güney Marmara’da bulunmaktadır. Dünyada beşinci sıradayız.

g) Ayçiçeği yağı: Trakya, İç Anadolu, Güney Doğu Anadolu ve Ege’de bulunmaktadır.

3. Maden endüstrisi:

a) Demir-Çelik: Karabük, Ereğli, İskenderun, Sivas.

b) Alüminyum: Seydişehir.

c) Kurşun ve çinko: Elazığ (Keban) ve Kayseri.

d) Bakır: Murgul, Samsun ve Malatya.

4. Otomotiv endüstrisi:

1955’te traktör montajı ile başlamış olup, şu an %90 yerli üretime geçmiştir. Otomobil fab: İstanbul, Bursa, İzmir, İzmit ve Adana. Kamyon fab: İstanbul, İzmir, Konya ve Adana. Ayrıca Eskişehir’de lokomotif ve vagon fabrikası, Ankara’da uçak fabrikası, İstanbul (Haliç, Hasköy, Pendik), Gölcük ve İzmir (Alabay)’da tersaneler bulunmaktadır.

5. Kimya endüstrisi:

a) İlaç: İstanbul, İzmir ve Ankara.

b) Petro-Kimya: Başlıca rafineriler; Kırıkkale, Mersin (Ataş), İzmir (Aliağa), İzmit (İpraş) ve Batman’dır.

c) Boya: İstanbul ve İzmir.

d) Lastik: İzmit, Adapazarı ve Kırşehir.

6. Çimento, seramik ve cam sanayi: İnşaat sektörü için çok önemlidir.

a) Çimento: İstanbul, İzmir, İzmit, Ankara, Adana, Mersin, Yozgat, Adıyaman ve Eskişehir.

b) Seramik: Kütahya, Çanakkale, Bilecik, İstanbul ve İzmit.

c) Cam: İstanbul (Paşabahçe), Mersin, Kırklareli ve Sivas.