FRANSIZ İHTİLALİ

Sebepleri

a) Siyasi Sebepler: Fransa, XVI. Yüzyıldan beri koyu bir mutlakıyetle yönetiliyordu. Kral, ülkenin sahibi sayılır, Tanrı’nın yeryüzünde vekili kabul edilirdi. Ülkede, eşitlik ve hürriyet yoktu. Halktan zorla toplanan paralar, kral ve yakın çevresinin eğlenceleri için harcanırdı. Bu durum, halkın yönetimden hoşnutsuzluğuna sebep oldu.

b) Sosyal Sebepler: Fransa’da halk, sosyal yönden, soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler olmak üzere dört sınıfa ayrılmıştı.

Soylular, geniş haklara ve büyük topraklara sahiptiler. Devlet yönetiminde yüksek görevler ve ordudaki yüksek rütbeler, bunlara aitti. Vergi vermezlerdi.

Rahipler, soylulardan sonra gelen imtiyazlı sınıftı. Fransa topraklarının büyük bir kısmı kiliseye aitti. Devlet ve halk üzerinde manevi yönden büyük etkileri vardı.

Burjuvalar, şehir ve kasabalarda otururlar, sanat ve ticaretle uğraşırlardı. Siyasi hakları yoktu. Ticaretle uğraştıkları için, çok zenginleşmişlerdi. Ülkenin önde gelen düşünürleri ve sanat adamları bu sınıftandı.

Köylüler, toplam nüfusun yüzde doksanını meydana getiriyorlardı. Vergi verirler, askerlik yaparlardı. Soyluların ve rahiplerin topraklarında çalışırlardı. Bunlara karşılık hiçbir hakları yoktu.

c)Ekonomik Sebepler: Fransız İhtilalinin en önemli sebebi, ülkenin ekonomik yönden son derece kötü durumda olmasıydı. Fransa, XVIII. yüzyılda girdiği savaşların çoğunda yenilgiye uğramıştı. Bunun yanı sıra, İngilizlere karşı mücadele eden Amerikalılara, parasal yardımda bulunmuştu. Ayrıca, Kral XVI. Lui zamanında sarayın masrafları da çok artmıştı. Bütün bunlar, ekonomik durumun bozulmasına neden olmuştu.

d)Fransız Aydınlarının Etkisi: XVIII. yüzyılda Avrupa’da “Aydınlanma Çağı” denilen bir dönem yaşandı. Bu dönemde, her türlü düşüncede akla öncelik tanındı. Fransa, bu yüzyılda Aydınlanma Çağı’nın merkezi durumuna gelmişti. Fransız düşünürleri, siyasetle de yakından ilgilendiler ve ülke sorunlarını incelediler. Mutlakıyet yönetiminin değişmesi gerektiğini savundular. Bunların en tanınmışları, Montesquieu (Monteskiyö), Voltaire (Volter), Jean Jacques Rousseaudur (Jan Jak Russo).

e)İngiltere ve Amerika’nın Etkileri: 1688’de İngiltere’de meşruti krallık yönetimi kurulmuştu. İngiltere’de halk, geniş özgürlüklere sahipti. İngiltere’yi yakından görmüş olan Fransızlar, bu hak ve özgürlüklerin kendilerine de verilmesini istiyorlardı. Ayrıca, Amerikalıların bağımsızlıklarını kazanmaları ve İnsan Hakları Beyannamesi’ni ilan etmeleri, Fransızlara örnek olmuştu.

İhtilalin Başlaması ve Gelişmesi

Kral XVI. Lui, 1789’da ekonomik konularda karar almak için,Etajenerö’yü toplantıya çağırdı. Toplantıda, soylular ve rahipler ile halk temsilcileri arasında anlaşmazlık çıktı. Soylular ve rahipler, halk temsilcileriyle aynı mecliste toplanmayı kabul etmediler. Bunun üzerine halk temsilcileri, halkın yüzde doksanından fazlasını temsil ettiklerini ileri sürerek, Etajenerö’yü, Milli Meclis ilan ettiler.

Milli Meclis, meclisin onayı alınmadan vergilerin toplanması konusunda karar aldı. Kral XVI. Lui, kuvvet kullanarak meclisi dağıtmak istedi. Bunun üzerine Milli Meclis, Kurucu Meclis durumuna geldi. Kral, yabancı askerlerle meclisi dağıtmak isteyince, Paris halkı ayaklandı. Silahlanan halk, Bastil Hapishanesi’ni basarak, buradaki siyasi tutukluları serbest bıraktı(14 Temmuz 1789). Bu tarih, Fransa’da milli bayram olarak kutlanmaktadır.

Kurucu Meclis, soyluların ve rahiplerin bütün imtiyazlarına son verdi.

Derebeylik kaldırıldı. Ayrıcalıklar kaldırılarak, eşitlik kabul edildi. 28 Ağustos 1789’da “İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi” ilan edildi.

Kurucu Meclis, 1791’de bir anayasa hazırladı. Kralın mutlak egemenliği kısıtlandı. Bu durumu kabul etmek istemeyen XVI. Lui, Avusturya’ya kaçmak istedi. Ancak, yakalanarak Paris’e getirildi. Yargılanan XVI. Lui, idam edildi(1793). Fransız İhtilali, çeşitli dönemlerden geçerek, 1804’te Napolyon Bonapart’ın imparator olmasıyla sona erdi.

İhtilalin Sonuçları

Fransız İhtilali, önce Avrupa’nın, daha sonra dünyanın, siyasi, hukuki ve sosyal yapısını değiştirdi. Avrupa’da, Orta Çağdan beri devam etmekte olan, eşitsizliğe dayalı toplum düzeni değişmeye başladı. Eşitlik, özgürlük ve adalet ilkeleri yaygınlaştı. Her vatandaş, kanun ve adalet önünde eşit sayıldı. Fransız İhtilali ‘nin getirdiği en önemli sonuçlardan biri de milliyetçilik oldu. Milliyetçilik fikirleri, Avrupa’da hızla yayıldı. Milliyetçilik, imparatorlukların yıkılmasına, milli devletlerin kurulmasına yol açtı. Laik devlet anlayışı yerleşmeye başladı.