I-1711 OSMANLI –RUS SAVAŞ VE PRUT ANTLAŞMASI
- Rusya bu yüzyılda sıcak denizlere açılmak için iki siyasal güçle, Osmanlı Devleti ve İsveç'le mücadele etmiştir,
- İsveç'e saldıran Rus orduları karşısında başarısız olan İsveç kralı Osmanlı Devleti'ne sığınınca, Osmanlı-Rusya Savaşı başlamış ve savaş 1711 Prut Antlaşması ile sona erdirilmiştir.
II-1736-1739 SAVAŞLARI BELGRAD ANTLAŞMASI:
· 1736-1739 savaşları sonucunda 1739'da Belgrad Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile;
· Karadeniz'de donanma ve ticaret gemisi bulunduramayacaklardır
· Azak Kalesi, yıkılmak koşuluyla, Ruslar’a bırakılmıştır.
UYARI: Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'de Ruslar'a karşı üstünlüğünü vurgulayan son antlaşma Belgrad Antlaşması'dır.
III-1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI:
- Rusların saldırdığı Lehlerin, Osmanlıya sığınması ve onları takip eden Rus ordularının Osmanlı topraklarına girmesiyle başlamıştır.
- Ruslar, Akdeniz'e açılarak, 1770'de Çeşme'de Osmanlı donanmasını yakacaklar ve büyük bir üstünlük sağlayacaklardır.
- Savaş 1774'te Küçük Kaynarca Antlaşmasının imzalamasıyla sona erecektir. Bu antlaşmaya göre;
a) Kırım'ın bağımsızlığı tanınmıştır.
b) Kırım halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı sayılmıştır.
c) Ruslar, Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir.
UYARI: Rusya, Osmanlı Devleti'nin içişlerine müdahale şansını elde etmiştir.
d) Ruslara ilk defa kapitülasyonlar ve savaş tazminatı verilmiştir.
IV-1787-1792 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE YAŞ ANTLAŞMASI
- Rusların 1783'te Kırım'ı kendilerine bağlamaları üzerine Osmanlı-Rus savaşı başlamıştır.
- Osmanlı Devleti savaşta çok toprak kaybetmesine rağmen Rusya İle Yaş Antlaşması'nı imzalamıştır(1792).
- Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu onaylamıştır. Rusya ise savaşta elde ettiği toprakları Osmanlı Devleti'ne geri vermiştir.
UYARI: Osmanlı topraklarında, halkı tümüyle Müslüman olan bir bölge, ilk kez bir başka devletin egemenliğine girmiştir.
V-1812-1829 ARASI OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ
- Ruslar, Sırpları kışkırtarak isyan çıkarmıştır.
- Osmanlı Devleti 1812'de Rusya ile Bükreş Antlaşması'™ imzalanmak zorunda kalmıştır.
- Antlaşmaya göre, Ruslar Boğazlar'dan yararlanacak (ticari açıdan), Sırbistan'a da ayrıcalıklar tanınacaktı.
- Rusların kışkırtmasıyla ve ulusçuluk düşüncesinin de etkisiyle Yunanlılar ayaklandılar. Bunun üzerine Osmanlı Rus ilişkileri bozuldu. Çıkan savaş sonucunda Edirne Antlaşması (1829) imzalanmıştır.
- Rusya ile imzalanan bu antlaşmaya göre Yunanistan'a bağımsızlık verilmiştir.
- Edirne Antlaşması'na, Rus ticaret gemilerinin Boğazlardan yararlanma hakkı, Osmanlılar'ın tazminat ödemesi ve Sırbistan'a özerklik tanıması gibi maddeler konulmuştur.
VI- KIRIM SAVAŞI (1853-1856)
- Rusya "hasta adam" olarak nitelediği Osmanlı Devleti'nin paylaşılmasını İngiltere'ye önermiştir,
- İngiltere’den ret cevabı alan Rusya kutsal yerler sorununu bahane ederek 1853'te Sinop baskını'nı gerçekleştirmiş, Osmanlı donanmasını yakmıştır.
- Bunun üzerine İngiltere, Fransa, Piyemonte Devletleri, Osmanlı Devleti'nin yanında ya alarak; Kırım'da Rusya'yı yenmeyi başarmışlardır.
UYARI: İlk dış borç bu savaştan dolayı gereksinimleri karşılamak için alınmıştır.
- -Paris Antlaşması (1856)
- Kırım Savaşı'ndan sonra savaşan taraflar Pariste toplandı.
- UYARİ: Osmanlı Devleti, Paris Antlaşması'nda iyi koşullar elde edebilmek için Islahat Fermanı'nı antlaşma öncesi kabul ederek azınlıklara geniş haklar vermiştir.
- Paris Antlaşmaya göre:
ü Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacaktır. (Bu ilk kez kabul edilmiştir.)
ü Osmanlı Devleti ulusal bütünlüğünü kendisinin koruyamayacağını kabul ederek, Avrupa devletlerinin korumasını istemiştir. (Osmanlı Devleti ilk kez kendi bağımsızlığını koruyamayacağını kabul etmiştir.)
ü Karadeniz, uluslararası olarak kabul edilmiştir. Osmanlılar ve Ruslar bu denizin kıyısında tersane yapamayacaklardı. (Savaşı Osmanlı Devleti kazanmasına karşın, bu maddeyle yenik devlet statüsüne düşmüştür.)
NOT: Bu antlaşma bu yüzyıldaki iyi antlaşma sayılır. En önemli yanı Rusların Osmanlı Devleti'ne 20 yıl kadar saldırmasını önlemiş olmasıdır.
VII-1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞLARI (93 HARBİ)
ü Rusların Panislavizm ideolojisi(Slav ırkından olan milletleri kendi hâkimiyetine alma) ve Ortodoks inancıyla yaptıkları kışkırtıcı hareketlerin sonucu, 1875'te Hersek'te isyan başlamıştır.
ü Osmanlı Devleti isyanı bastırınca bütün Avrupa ülkeleri harekete geçerek, 1876'da İstanbul Konferansı (Tersane Konferansı), arkasından da Londra Konferansı’nı düzenlemişlerdir.
Bu konferansta;
ü Osmanlı Devleti'nin parçalanması gündeme gelmiş,
ü Balkanlar'da özerk ve bağımsız devletlerin kurulması kararları alınmıştır. .
ü Osmanlı Devleti konferans önerilerini kabul etmeyince, Ruslar saldırıya geçmiştir.
ü Kafkasya'da Ahmet Muhtar Paşa, Balkanlar'da Gazi Osman Paşa büyük çaba harcamalarına rağmen yenilgiyi önleyememişlerdir.
ü Bunun sonucunda Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştı
NOT: Avrupa devletleri Rusya'nın lehine olan bu antlaşmayı kabul etmemişler, antlaşmanın yürürlüğe girmesini önlemişlerdir. Yerine Berlin Antlaşmasının (1878)imzalanmasını sağlamışlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.